คนไทยพร้อมแค่ไหนในวัยเกษียณ วางแผนยังไงให้สบายตอนแก่

การวางแผนเกษียณอายุเป็นเรื่องที่หลายคนมักผลัดวันประกันพรุ่ง คิดว่ายังไม่ถึงเวลา หรือยังมีเวลาอีกนาน แต่รู้ไหมว่า ยิ่งเริ่มต้นวางแผนเร็วเท่าไหร่ ก็ยิ่งมีโอกาสสร้างความมั่นคงในบั้นปลายชีวิตได้มากเท่านั้น! วันนี้ heygoody จะพาเหล่ากู๊ดดี้มาดูกันว่า คนไทยพร้อมสำหรับวัยเกษียณกันแค่ไหน และจะวางแผนอย่างไรให้มีเงินใช้สบาย ๆ ในวัยเกษียณ

คนทั่วโลกพร้อมเกษียณแค่ไหน

หลายประเทศทั่วโลกให้ความสำคัญกับการวางแผนการออมเพื่อเกษียณอายุเป็นอย่างมาก โดยเฉพาะในประเทศที่พัฒนาแล้ว อย่างเช่น 

ประเทศญี่ปุ่นเป็นประเทศแรก ๆ ในโลกที่เข้าสู่สังคมผู้สูงอายุ ​จึงมีการวางแผนเกษียณอายุเป็นอย่างดี​ คนญี่ปุ่นมักซื้อประกัน​คนละ​ 2-3 ฉบับเป็นอย่างน้อย​ ตามกำลังรายได้ นอกจากนี้ยังมีระบบบำนาญแห่งชาติที่เข้มแข็ง ทำให้มีสวัสดิภาพ​ความเป็นอยู่ผู้สูงวัยติดอันดับท็อป​เท็นของโลก​

ส่วนในประเทศสิงคโปร์ มีระบบกองทุนสำรองเลี้ยงชีพภาคบังคับที่เรียกว่า Central Provident Fund (CPF) ที่กำหนดให้ทั้งนายจ้างและลูกจ้างต้องสมทบเงินเข้ากองทุนในอัตราที่สูง เหมือนกับได้ออมเงินเกษียณไปในตัว ทำให้ประชาชนมีเงินออมเพื่อใช้ในวัยเกษียณอย่างเพียงพอ

ในขณะที่ประเทศนอร์เวย์ มีระบบสวัสดิการสังคมที่ครอบคลุมการดูแลผู้สูงอายุอย่างดีเยี่ยม ทั้งเรื่องที่อยู่อาศัย การรักษาพยาบาล และเงินบำนาญ ทำให้ประชาชนมีคุณภาพชีวิตที่ดีแม้ในวัยเกษียณ

สถานการณ์การเกษียณอายุในประเทศไทย

ในขณะที่หลายประเทศมีระบบรองรับผู้เกษียณอายุอย่างดี แต่สถานการณ์ในประเทศไทยกลับน่าเป็นห่วง เนื่องจากสังคมไทยกำลังก้าวเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุอย่างเต็มตัว

สถิติผู้สูงอายุและอายุขัยเฉลี่ยของคนไทย

บั้นปลายชีวิตอายุเท่าไหร่ถึงจะเรียกว่าเป็นผู้สูงอายุ? ในประเทศไทย เราเริ่มนับตั้งแต่อายุ 60 ปีขึ้นไป และปัจจุบันไทยติดอันดับ 1 ใน 3 ของประเทศที่สัดส่วนของผู้สูงวัยเพิ่มขึ้นเร็วที่สุดในโลก 

จากข้อมูลจากการสำรวจและคาดการณ์ขององค์กรการสหประชาชาติ (United Nationals) และเวิล์ด อิโคโนมิค ฟอรั่ม (World Economic Forum) คาดว่าในปี 2593 อายุเฉลี่ยของคนทั่วโลกจะอยู่ที่ 77.3 ปี แต่คนไทยมีอายุเฉลี่ยเกินกว่าค่าเฉลี่ยโลกอยู่ที่ 82.3 ปี นั่นหมายความว่า หลังเกษียณที่อายุ 60 ปี เราจะต้องมีเงินใช้อีกอย่างน้อย 22 ปี!

ความพร้อมทางการเงินของคนไทยก่อนเกษียณ

ต้องอยู่ถึง 22 ปีแบบนี้ คนไทยพร้อมเกษียณแล้วรึยัง? ต้องบอกว่า คนไทยส่วนใหญ่ยังไม่มีการวางแผนการออมเพื่อชีวิตในวัยเกษียณอย่างจริงจัง จากการสำรวจของธนาคารแห่งประเทศไทย (ธปท.) และสำนักงานสถิติแห่งชาติพบว่า ในปี 2022 ผู้มีเงินออมเผื่อฉุกเฉินตั้งแต่ 6 เดือนขึ้นไป มีสัดส่วนเพียง 22% เท่านั้น นอกจากนี้ ตัวเลขดัชนีความพร้อมในการเกษียณอายุของประเทศในปัจจุบันอยู่ที่ระดับ 49.3% สะท้อนว่า คนไทยมีความพร้อมในระดับปานกลาง ยังไงก็ตามความพร้อมด้านการเงินของคนไทยยังอยู่ในระดับต่ำที่น่ากังวล

ปัญหาและอุปสรรคในการวางแผนเกษียณอายุของคนไทย

การวางแผนเกษียณของคนไทยยังมีอุปสรรคสำคัญหลายอย่าง ไม่ว่าจะเป็น

• รายได้ไม่เพียงพอที่จะเก็บออม เนื่องจากค่าครองชีพที่สูงขึ้น
• ขาดความรู้ความเข้าใจในการวางแผนการออมเพื่อเกษียณอายุที่ถูกต้อง
• ภาระหนี้สินที่ต้องผ่อนชำระเป็นระยะเวลานาน
• ไม่มีวินัยในการออมอย่างต่อเนื่อง
• เริ่มต้นวางแผนช้าเกินไป ทำให้มีระยะเวลาในการสะสมเงินน้อย
• ขาดความรู้เรื่องการลงทุนเพื่อเพิ่มมูลค่าเงินออม ส่วนใหญ่เลือกเก็บออมเงินเป็นเงินสดและเงินฝาก แทนการเก็บออมผ่านการลงทุนเพื่อผลตอบแทนที่สูงขึ้นอย่างการลงทุนในพันธบัตร หุ้น หรือกองทุนรวม

ความสำคัญของการวางแผนเกษียณอายุ

การวางแผนเกษียณอายุไม่ใช่แค่เรื่องของการมีเงินใช้ในวัยชรา แต่เป็นการวางรากฐานความมั่นคงให้กับชีวิตในระยะยาว เพราะยิ่งอายุมากขึ้น ความสามารถในการหารายได้ก็จะลดลง ในขณะที่ค่าใช้จ่ายด้านสุขภาพกลับเพิ่มสูงขึ้น ดังนั้นการออมเพื่อชีวิตในวัยเกษียณ คือ Key หลักที่ควรให้ความสำคัญตั้งแต่เริ่มทำงาน เพื่อให้มีระยะเวลาในการสะสมเงินที่ยาวนานพอ

ผลกระทบของการไม่วางแผนเกษียณ

ถ้าไม่วางแผนเกษียณอาจส่งผลกระทบรุนแรงต่อคุณภาพชีวิตในบั้นปลายชีวิต โดยเฉพาะในยุคที่ค่าครองชีพและค่ารักษาพยาบาลสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง หลายคนอาจต้องพึ่งพาลูกหลานหรือทำงานหนักแม้ในวัยชรา บางคนอาจต้องลดมาตรฐานการใช้ชีวิตลงอย่างมาก หรือแย่ที่สุดคือไม่มีเงินรักษาตัวเมื่อเจ็บป่วย การออมเงินเกษียณจึงเป็นเรื่องที่ไม่ควรมองข้าม

ประโยชน์ของการวางแผนเกษียณอายุแต่เนิ่น ๆ

การเริ่มวางแผนเกษียณตั้งแต่อายุยังน้อย จะทำให้มีระยะเวลาเก็บเงินยาวนานขึ้น อีกทั้งยังสามารถลองลงทุนในช่องทางที่ให้ผลตอบแทนสูงได้ ถ้าผิดพลาดก็มีโอกาสปรับเปลี่ยนแผนให้มีประสิทธิภาพกว่าเดิม ยิ่งทุกวันนี้มีผลิตภัณฑ์ทางการเงินมากมายมาช่วยต่อยอดเงินออมและรับมือกับความเสี่ยง การวางแผนเกษียณก็ยิ่งง่ายขึ้น ดังนั้นถ้าอยากมีความสุขสบาย มีเงินเก็บ ปราศจากหนี้สิน คลายกังวลเรื่องค่าใช้จ่ายสุขภาพ ต้องรีบวางแผนตั้งแต่วันนี้

วิธีการวางแผนการออมเพื่อเกษียณอายุ

การวางแผนเกษียณที่ดีควรเริ่มจากการประเมินความต้องการและตั้งเป้าหมายที่ชัดเจน พร้อมทั้งเลือกวิธีการออมและการลงทุนที่เหมาะสมกับตัวเอง heygoody ขอแนะนำ 3 วิธีวางแผนที่เหล่ากู๊ดดี้สามารถเริ่มได้ง่าย ๆ 

1. คำนวณเงินที่ต้องใช้หลังเกษียณ

เริ่มจากการประมาณค่าใช้จ่ายรายเดือนที่จำเป็นในวัยเกษียณ ทั้งค่าอาหาร ค่าที่พัก ค่าสาธารณูปโภค ค่ารักษาพยาบาล และค่าใช้จ่ายอื่น ๆ คูณ 12 เดือน และคูณจำนวนปีที่คาดว่าจะมีชีวิตอยู่หลังเกษียณ จะได้จำนวนเงินที่ต้องการมี ณ วันเกษียณ จากนั้นค่อยนำไปคำนวณอัตราเงินเฟ้อ 3% ต่อปี ถ้ายังนึกไม่ออก ลองดูตัวอย่างต่อไปนี้

1. คำนวณเงินที่ต้องใช้หลังเกษียณ

เงินที่ต้องใช้หลังเกษียณ = ค่าใช้จ่ายต่อเดือน x 12 เดือน x จำนวนปีหลังเกษียณ

เหล่ากู๊ดดี้อายุ 30 ปี วางแผนเกษียณตอน 60 ปี โดยหลังเกษียณจะใช้เงินเดือนละ 30,000 บาท และคาดว่าจะมีชีวิตอยู่หลังเกษียณ 25 ปี หมายความว่า ใน 1 ปี จะใช้เงิน 360,000 บาท ดังนั้นควรมีเงินเก็บหลังเกษียณ คือ 360,000 x 25 ปี หรือเท่ากับ 9,000,000 บาท โดยประมาณ

2. คำนวณเงินเกษียณปรับด้วยเงินเฟ้อ

เงินที่ต้องใช้หลังเกษียณ x (1 + อัตราเงินเฟ้อ) ^ (อายุที่จะเกษียณ - อายุปัจจุบัน)

แทนค่าจากตัวอย่างเดิมในข้อ 1 ดังนี้

9,000,000 x (1 + 3% ) ^ (60 - 30) = 21,845,362 บาท

​​ดังนั้น จำนวนเงินที่ต้องการมี ณ วันเกษียณ ที่ปรับด้วยอัตราเงินเฟ้อแล้วจะเท่ากับ 21,845,362 บาท

2. เก็บเงินตั้งแต่เนิ่น ๆ

พอเห็นจำนวนเงินที่ควรมีแล้ว ก็ต้องรีบเก็บเงินตั้งแต่เนิ่น ๆ เพราะยิ่งเริ่มออมเร็ว ยิ่งต้องออมต่อเดือนน้อยลง แนะนำให้เริ่มออมอย่างน้อย 10-15% ของรายได้ต่อเดือน และเพิ่มสัดส่วนขึ้นเรื่อย ๆ ตามรายได้ที่เพิ่มขึ้น พร้อมทั้งวางแผนการออมอย่างเป็นระบบและมีวินัย

3. มองหาทางเลือกอื่น ๆ ในการออมเพื่อเกษียณ

การวางแผนการออมเพื่อชีวิตในวัยเกษียณที่ดีควรมีการผสมผสานระหว่างการออมและการลงทุนในรูปแบบต่าง ๆ ให้เหมาะสมกับระดับความเสี่ยงที่ยอมรับได้และเป้าหมายทางการเงิน มาดูกันว่ามีทางเลือกอะไรบ้าง

ประกันชีวิตแบบบำนาญ

ประกันบํานาญ เป็นประกันวัยเกษียณที่เหมาะมากสำหรับวางแผนเกษียณ เพราะนอกจากจะได้รับเงินบำนาญที่แน่นอนหลังเกษียณแล้ว ยังมีความคุ้มครองชีวิต รวมถึงสิทธิลดหย่อนภาษีสูงสุด 3 แสนบาทด้วย แนะนำให้เลือกแผนที่การันตีรายได้ต่อเนื่องทุกปีในช่วงเกษียณ และมีอัตราผลตอบแทนที่เหมาะสม

กองทุนสำรองเลี้ยงชีพ (PVD)

กองทุนสำรองเลี้ยงชีพ เป็นกองทุนที่นายจ้างและลูกจ้างร่วมกันจัดตั้งขึ้น โดยเงินของกองทุนมาจาก 2 ส่วน คือเงินที่ลูกจ้างจ่าย เรียกว่า "เงินสะสม“ และเงินที่นายจ้างจ่าย เรียกว่า "เงินสมทบ” นั่นแปลว่า นอกจากเราจะออมเงินแล้ว ยังได้เงินสมทบจากนายจ้างอีกส่วนหนึ่ง พร้อมทั้งได้รับสิทธิประโยชน์ทางภาษีด้วย และเมื่อเข้าสู่วัยเกษียณเต็มตัว เงินที่ถูกหักมาสะสมทุกเดือน ๆ นี่แหละ จะกลายเป็นเงินก้อนที่ช่วยให้เหล่ากู๊ดดี้มีชีวิตที่สุขสบายในยามชรา

ลงทุนในอสังหาริมทรัพย์และสินทรัพย์อื่น ๆ

การลงทุนในอสังหาริมทรัพย์เพื่อปล่อยเช่า หรือการลงทุนในสินทรัพย์อื่น ๆ เช่น หุ้น กองทุนรวม ทองคำ ก็เป็นอีกทางเลือกที่จะช่วยสร้างรายได้ต่อเนื่องในวัยเกษียณ แต่ต้องศึกษาข้อมูลให้ดีและกระจายความเสี่ยงอย่างเหมาะสม

วางแผนออมเงินเกษียณวันนี้ เพื่อชีวิตที่สบายในวัยชรา

การวางแผนเกษียณอายุอาจดูเป็นเรื่องไกลตัว แต่ยิ่งเริ่มเร็วเท่าไหร่ ก็ยิ่งมีโอกาสสร้างความมั่นคงในบั้นปลายชีวิตได้มากเท่านั้น เหล่ากู๊ดดี้สามารถเริ่มต้นง่าย ๆ ด้วยการลองคำนวณลดหย่อนภาษีเพื่อวางแผนการทำประกันบำนาญกับ heygoody โบรกเกอร์ประกันที่คัดสรรแผนประกันคุณภาพจากบริษัทชั้นนำ ให้เหล่ากู๊ดดี้เลือกได้ตามความต้องการ ราคาเริ่มต้นเบา ๆ ดูแลกันยาว ๆ สูงสุด 99 ปี การันตีรายได้ต่อเนื่องทุกปีหลังเกษียณ เริ่มต้นทำประกันเกษียณวันนี้ เพื่อความสุขที่ยั่งยืนในวัยเกษียณ!

ที่มา : สถาบันวิจัยเศรษฐกิจป๋วย อึ๊งภากรณ์, ไทยรัฐ และ Money Buffalo